Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Bokmålsordboka

Nynorskordboka 107 oppslagsord

skil 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

norrønt skil n fleirtal; samanheng med skilje (1

Tyding og bruk

  1. (åt)skiljing (mellom samanstilte ting);
  3. Døme
    • vegskil;
    • det store skilet kom med prentekunsten
  4. linje i håret på hovudet som kjem fram når ein stryk det til sida
    Døme
    • midtskil;
    • ha skil på venstre sida
  5. skiljerom mellom trådane i ein vev

Faste uttrykk

Artikkelside

skil 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

eigenleg s o s I skil

Tyding og bruk

  1. rettvis åtferd i høve til andre
    Døme
    • gjere rett og skil (for seg) – gjere jobben sin, fylle oppgåva si
  2. fullt vederlag;
    Døme
    • det gjer skil for pengane – det er verdt pengane

Faste uttrykk

  • kome til skils år og alder
    lære å skilje (mellom godt og ringt el. gale), bli skikkeleg vaksen
Artikkelside

skile 2

skila

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skila; av skil (1

Tyding og bruk

  1. kjenne, sjå tydeleg;
    Døme
    • eg skilar ikkje vegen
  2. ordne sakene sine;
    gje lovnad om noko i eit testament;
    Døme
    • skile garden til sonen
  3. ha full verdi
    Døme
    • båten er dyr, men skilar for det
Artikkelside

skilje 2

skilja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skilja, eigenleg ‘kløyve’

Tyding og bruk

  1. fjerne, føre frå kvarandre
    Døme
    • skilje borken frå veden;
    • skilje to som slåst
    • plukke ut, sortere
      • skilje gutar og jenter
  2. gå frå kvarandre, ta avskil
    Døme
    • skilje lag
  3. refl, løyse seg opp, sprekke
    Døme
    • fløyten skil seg
  4. dele, lage grense
    Døme
    • høge fjell skil dei to dalane
    • gjere ulik
      • det er mykje som skil dei;
      • det skilde berre tre sekund mellom første- og andremann – skilnaden var berre tre sekund
  5. Døme
    • kva skil det deg?
  6. halde frå kvarandre;
    Døme
    • ho kunne ikkje skilje dei frå kvarandre

Faste uttrykk

  • skilje seg ut
    vere ulik andre
Artikkelside

rase 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk

Tyding og bruk

  1. gruppe individ innanfor same dyreart som har visse arvelege (fysiske) eigenskapar sams
    Døme
    • vinterfôra sauer av rasen spælsau
  2. kvar av nokre få, store hovudgrupper av menneske som, ifølgje no utdaterte teoriar om klassifikasjon av menneske, skil seg frå andre grupper ved ei rekkje felles fysiske kjenneteikn, til dømes hudfarge og hårtype;
    jamfør rasisme og rasistisk
Artikkelside

menneskerase

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. menneska til forskjell frå andre pattedyr
    Døme
    • det finst éin menneskerase, homo sapiens
  2. uvitskapleg og støytende nemning for gruppe av menneske som skil seg frå andre grupper ved ei rekke fysiske kjenneteikn, til dømes hudfarge og hårtype;
    jamfør rase (1, 2)
    Døme
    • den omdiskuterte artikkelen legg til grunn at menneskerasar finst
Artikkelside

merkverdig

adjektiv

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

som skil seg ut frå andre;
Døme
  • ei merkverdig blanding;
  • merkverdige fjellformasjonar;
  • ikkje vere merkverdig på nokon måte
Artikkelside

pattedyr

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

varmblodig virveldyr i klassa Mammalia, der hoa har mjølkekjertlar som skil ut næring til avkomet;
Artikkelside

ostemasse

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kasein og visse andre emne som skil seg ut frå mysa i mjølka etter at ein har blanda mjølka med løype (3 eller syre
Artikkelside

bord 1

substantiv hankjønn

Opphav

av mellomnorsk borða i silkiborða; frå lågtysk ‘kant’

Tyding og bruk

  1. rand, kant på tøystykke som skil seg ut med ulik farge eller mønster;
    breitt, flatt band eller brei remse brukt til pryd på klede
    Døme
    • over akslene hadde dei brodert smale bordar
Artikkelside
Side 1 av 11